Üst Manşet

21-07-2025

13:12

Yapay Zeka Artık Mahkemede: Türkiye’de İlk Dijital Hakim Sistemi Pilot Olarak Başladı

Yapay Zeka Artık Mahkemede: Türkiye’de İlk Dijital Hakim Sistemi Pilot Olarak Başladı

Yapay Zeka Artık Mahkemede: Türkiye’de İlk Dijital Hakim Sistemi Pilot Olarak Başladı

Adaletin Yeni Yüzü: Türkiye'de Yapay Zekâ Destekli İlk Dijital Hakim Sistemi Kullanıma Girdi
  • 201
  • 0

Dünyanın birçok ülkesinde yargı süreçlerinde hız ve doğruluk sağlamak amacıyla yapay zekâ sistemlerinin kullanımı artarken, Türkiye de bu alanda tarihi bir adım attı. Adalet Bakanlığı ve TÜBİTAK BİLGEM iş birliğiyle geliştirilen Dijital Hakim Sistemi, İstanbul ve Ankara’daki bazı adliyelerde pilot uygulamaya geçti.

Sistem, henüz nihai karar vermiyor; ancak hakimlerin iş yükünü azaltmak ve hızlı karar alımına destek olmak amacıyla bir karar destek mekanizması olarak hizmet veriyor.


Hangi Davalarda Kullanılıyor?

Şu an için sistem, aşağıdaki davalarda kullanılmak üzere devreye alındı:

  • İcra dosyaları (borç, alacak)

  • Kira davaları

  • Ticari sözleşme ihlalleri

  • Trafik itiraz dosyaları

Bu tür davalar, yüksek hacimli ve sıklıkla benzer nitelikli olduğu için yapay zekâ ile analiz edilmesi uygun görülüyor.

Nasıl Çalışıyor?

Yapay zekâ algoritması, milyonlarca sayfa geçmiş dava kararlarını ve mevzuatları tarayarak, benzer dava örneklerini analiz ediyor. Hakimin önüne:

  • Davayla ilgili benzer kararlar

  • Mevcut mevzuat hükümleri

  • Önceki içtihatlar

  • Olası karar öngörüleri

şeklinde bir özet sunuyor. Böylece karar süreci daha kısa sürede ve daha tutarlı bir şekilde ilerliyor.

Adalet Bakanlığı yetkilileri, sistemin hiçbir şekilde nihai karar verici olmadığının altını çiziyor.

Yapay Zekâ Etik Sınırlar İçinde

Geliştirilen sistem, tamamen etik ilkelere uygun biçimde tasarlandı. Hakimlere yalnızca “bilgi desteği” veriyor. Kararın insani sorumluluğu yine hâkime ait.

TÜBİTAK BİLGEM Yapay Zekâ Koordinatörü Dr. Melih Sarı:
“Sistem yargıç değildir. Ancak hâkimin kararını daha tutarlı ve hızlı vermesine yardımcı olur.” diyerek sistemin sınırlarını net bir şekilde çizdi.

Yargı Süreçlerinde Hızlanma Bekleniyor

Türkiye’de adliyelerdeki en büyük sorunlardan biri dosya yükü. Özellikle icra ve küçük çaplı ticari davalarda yıllık yüzbinlerce dosya birikiyor. Yapay zekâ destekli bu sistemin:

  • Ortalama karar süresini %30 azaltması

  • Hatalı içtihat riskini düşürmesi

  • Yargı sistemine olan güveni artırması

bekleniyor. Pilot uygulama başarılı olursa, sistemin aile mahkemeleri, tüketici davaları ve idari yargıya yayılması gündemde.

Uluslararası İlgi ve İş Birliği

Türkiye'nin bu hamlesi, Avrupa Yargı Konseyi ve OECD tarafından da dikkatle takip ediliyor. Özellikle Almanya ve Hollanda’dan gelen hukuk heyetleri, pilot uygulamayı gözlemlemek üzere davet edildi.

Ayrıca, sistemin geliştirilme aşamasında Kanada merkezli Adalet Teknolojileri Enstitüsü ile bilgi paylaşımı yapıldı.

Hukuk Teknolojilerinde Yeni Dönem

Bu gelişme, Türkiye’nin sadece hukuk değil, hukuk teknolojileri alanında da adından söz ettirmeye başladığını gösteriyor. Girişimciler ve hukuk teknolojisi (legal tech) şirketleri için bu alan artık büyük fırsatlar barındırıyor.

Adalet Bakanlığı, 2026 yılına kadar kendi içinde dijitalleşme oranını %70’e çıkarmayı ve her 5 mahkemeden birinde yapay zekâ destekli karar analiz sistemlerinin aktif olmasını planlıyor.

Halkın ve Hukukçuların Görüşü

Pilot mahkemelerde görev yapan bazı hâkimler ve avukatlar, sistemin karar süreçlerini olumlu etkilediğini belirtti. Ancak bazı hukukçular, yapay zekânın yargı sürecine dahil olmasını "dikkatle sınırlandırılması gereken bir gelişme" olarak değerlendiriyor.

Vatandaşlar ise davaların daha hızlı sonuçlanmasından memnun. Bir davacı şöyle diyor:
“Eskiden 6 ayda çıkacak karar şimdi 1,5 ayda geldi. Beklemek zorunda kalmadım.”

Yorumlar (0)

Yorum Yaz

Öne Çıkanlar!

Neler Popüler

Son Yazılar

Bülten'e Kayıt Olun

Bildirim Almak İçin E-Postanızı Girin.