ANG Haber - Sokrates Kimdir?

Üst Manşet

Yükseklerde Kar Beklentisi, Şehirde Yağmur! İstanbul’da Hava Durumu Nasıl Olacak?

Trump’tan Sert Uyarı ABD’ye Saldırırsanız Avlanırsınız

2025 Mobil Oyun ve Bulut Oyun Teknolojileri: Gençler İçin Yeni Deneyimler, Popüler Oyunlar ve Global Turnuva Trendleri

Global Mobil Oyun ve Bulut Oyun Pazarı Hızla Büyüyor: Genç Kullanıcılar İçin Yeni Oyun Deneyimleri, Bulut Tabanlı Oyun Platformları ve İnteraktif Teknolojiler Öne Çıkıyor

Dünya Genelinde Sürdürülebilir Teknoloji ve Yeşil Enerji Yatırımları Hız Kazanıyor: Güneş, Rüzgar ve Enerji Depolama Sistemleri Global Ekonomi ve Çevreyi Dönüştürüyor

Global Müzik ve Video Streaming Sektörü Yeniliklerle Büyüyor: Genç Kullanıcılar İçin Özel İçerikler, Kişiselleştirilmiş Deneyimler ve Yeni Abonelik Modelleri Global Pazarda Rekabeti Artırıyor

Global E-spor ve Oyun Teknolojileri Sektörü Hızla Büyüyor: Yeni Nesil Donanım, Bulut Oyun ve Rekabetçi Liglerle Oyun Ekosistemi Dünya Genelinde Genişliyor

Global Tüketici Elektroniği Pazarı Yeni Nesil Telefonlar, Tabletler ve Akıllı Ev Cihazlarıyla Hızla Büyüyor: Şirketler Yenilikçi Ürünler ve Teknolojik İnovasyonlarla Rekabeti Artırıyor

Türkiye’de Siber Güvenlik Yatırımları ve Dijital Koruma Önlemleri Artıyor: Kamu ve Özel Sektör İşbirliğiyle Kritik Altyapılar Güçlendiriliyor, Veri Güvenliği Öncelikli Hale Geliyor

Türkiye Teknoloji Sektöründe Yeni Yatırımlar ve Ar-Ge Hamleleri Başladı: Yerli Yazılım ve Donanım Üretimi Artıyor, Startuplar ve Kamu Projeleriyle Dijital Dönüşüm Hız Kazanıyor

Türkiye Siyasetinde Seçim Öncesi Hareketlilik Artıyor: Parti Liderleri Koalisyon Stratejilerini Gözden Geçiriyor, Vatandaşlar Gelecek Hükümetin Politikalarını Merakla Takip Ediyor

Ankara’da Ev Yapımı Lezzetlerin Yeni Adresi: Mezevi

Ankara’da Tatlının Yeni Adresi: Çaço Chocolate

Yapay Zeka İş Dünyasında Devrim Yaratıyor

Yabancı Dizilerdeki Tehlike: Farkında Olmadan Maruz Kalıyoruz

Galatasaray’dan Premier Lig Kulüplerine Net Yanıt: “80 Milyon Euro Verin, Alan Siz Olun”

Türkiye’de “Terörsüz Türkiye” Komisyonu İlk Adımı Attı

Cam ve Ayna Tasarımında Ustalığın Adı: Muratlar Cam Sanayi

Ankara’da Meyhane Kültürüne Yeni Bir Soluk: Şapkalı Meyhane

Keçiören dükkanına saldırı: büyük zarar

Eymir Gölü’nde yangın sonrası tedbir

Komşu Restoran’da Lezzetli Akşamlar

Çankaya’da Doğal ve Katkısız Ev Yemekleri

Bahçelievler’de Bilgi ve Kahve Buluşması

Etimesgut’un Gözdesi: Jimbaly Coffee Co.

Kızılay’da Yeni Bir Nefes: Verte Coffee House

Hypatia: Sessizlik ve Lezzetin Buluşma Noktası

Sueco Coffee’de Lezzet ve Etkinlik Bir Arada

Bahçelievler’de Tatlı Bir Japon Esintisi

Hasanbey Fırında Lezzet Dolu Anlar

Keçiören’de Huzurun Adresi: Kebikeç Kitap Kahve

Ankara da Sosyal Mekan Rozas Tastes

Çilek Sanat Merkezi Yetenekleri Keşfediyor

Genç Girişimciler Ekonomiye Yön Veriyor

Ankara’da Ani Sel Hayatı Felç Etti

Faladdin’ın kurucusu tutuklandı

Sıcaklık Değil Nem Vücudu Daha Fazla Yorar: Nemli Havanın Sağlığa Etkileri Neler?

Netanyahu’dan Ateşkes Gücü Vurgusu

Çağdaş sanat galerileri yeni sergilerle canlanıyor

Türk sinemasında yeni dalga başladı

Yaz festivalleri geride kaldı, kültür sanat hareketliliği sürüyor

Kuraklık alarmı büyüyor

Yenilenebilir enerji doğal gazı geride bıraktı

Merkez Bankası Temmuz’da 250 bps Puan İndiriyor

Yeni NATO Stratejisi: Rusya Tehdidi Karşısında İttifak Doğu Avrupa’ya Ağırlık Veriyor

Avrupa Yeni Döneme Hazırlanıyor: Aşırı Sağ Dalgası AB Siyasetini Değiştiriyor

Türkiye’nin İlk Elektrikli Otobüs Fabrikası Hizmete Girdi: Ulaşımda Yeni Dönem

Türkiye’de İlk 6G Testleri Başladı: Geleceğin İnternet Teknolojisi Kapıda

Yerli Elektrikli Uçak Projesiyle Havacılıkta Yeni Dönem Başlıyor

Yapay Zeka Artık Mahkemede: Türkiye’de İlk Dijital Hakim Sistemi Pilot Olarak Başladı

Türkiye’den Uzaya Yerli Gözlem Uydusu: İMECE'nin Başarısı Küresel Gündemde

Türkiye’de İlk Kez Kuantum Bilgisayarı Prototipi Tanıtıldı

Yeni Nesil Batarya Teknolojisi: Türk Bilim İnsanlarından Elektrikli Araçlarda Çığır Açacak Keşif

Görme Engellilere Umut: Türkiye’de Geliştirilen Yeni Yapay Zeka Gözlük Tanıtıldı

Geleceğin Şehri: Akıllı Şehir Teknolojileri Ankara’da Hayata Geçiyor

Önce Güven, Sonra Tutku, Sonra Ölüm Bakire Kraliçe I Elizabeth Neden Hiç Evlenmedi

Yüksek Mahkeme'den Tarihi Karar: Yapay Zekâ ile Üretilen İçeriklere Telif Yok

Uzayda İlk Kez Süpermarket Kuruluyor: NASA ve SpaceX Gıda İstasyonu İçin Anlaştı

Yapay Zekâ Devrimi Sınıflara Girdi: 2025’ten İtibaren 12 Ülkede Dijital Öğretmenler Görevde

Türkiye’de Şehir İçi Ulaşımda Elektrikli Scooter Kullanımı Artıyor: Yeni Düzenlemeler Geliyor

Türkiye’de Yeni Afet Yönetim Sistemi Hayata Geçiyor: Deprem Erken Uyarı ve Koordinasyon Merkezi Kuruluyor

İstanbul’da Toplu Taşıma Sisteminde Yeni Dönem: Elektrikli Otobüsler Hizmete Girdi

Türkiye Enerji Alanında Yeni Bir Sayfa Açıyor: Yerli Üretim Hız Kazandı

Orta Vadeli Ekonomi Programı Güncellendi: Yeni Hedef Büyüme ve Enflasyon Dengesi

Aile Hekimliği Süresi Uzatıldı

Kamuoyu Anketleri Değişiyor

Genç Siyasetçiler Öne Çıkıyor

Siyasi Partilerde Kadın Atağı

Meclis’te Kritik Bütçe Görüşmeleri

Diplomasi Hamlesi Krizleri Aşıyor

Seçim Yasasında Kritik Değişiklik

Siyasi Partilerde Kriz Derinleşti

Orta Doğu’da Yeni İttifak

AB-Türkiye İlişkilerinde Dönem

Güney Çin Denizi Gerilimi

Küresel Su Krizi Derinleşiyor

Avrupa’da Aşırı Sağ Yükseliyor

Afrika’da Demokrasi Krizi

Uluslararası Ticarette Yeni Dönem

Dünya Sağlıkta Yeni Tehdit

Dünya Gündeminde Son Gelişmeler

Türkiye’de Ruh Sağlığı Krizi

Kanser Tedavisinde Yeni Umutlar

Koalisyon Tartışmaları ve Yeni İttifak Arayışları

İklim Krizi Alarm Veriyor

Uzayda Yeni Çağ Başladı

Uzay Teknolojilerinde Büyük Atılım: Özel Şirketler Yarışı Kızıştırdı

Kuantum Bilgisayarlar Gerçeğe Dönüşüyor: Teknolojide Yeni Bir Çağ Başladı

Yapay Zekâ ile Değişen Dünya: Teknolojide Yeni Dönem Başladı

2025 Yılında Teknolojide Öne Çıkan Yenilikler: Yapay Zeka, 5G ve Nesnelerin İnterneti

Yapay Zeka ile Güçlenen Yeni Nesil Telefonlar Mobil Teknolojide Devrim Başladı

30-12-2025

17:40

Sokrates Kimdir?

Felsefenin Vicdanı: Sokrates’in Sorgulayan Aklı, Öğretileri ve Ölümüyle Yazdığı Büyük Hikâye

Melis KARACA

Sokrates, MÖ 469 yılı civarında Atina’da dünyaya geldi. Babası Sophroniskos taş ustası, annesi Fenarete ise ebeninliğe yakındı. Bu sade aile yaşamı, Sokrates’in hayat görüşünde de iz bırakacaktı. Gösterişten uzak, sade ve erdemli bir hayat sürmek onun temel ilkelerinden biri oldu. Fiziksel olarak pek heybetli sayılmaz, hatta kaynaklar onu çirkin olarak tasvir eder. Ancak zekâsı, hazırcevaplığı ve insanları düşünmeye sevk eden konuşmalarıyla kısa sürede Atina’nın dikkat çeken isimlerinden biri haline geldi.

Sokrates’in gençliği hakkında ayrıntılı bilgi bulunmasa da, iyi bir eğitim aldığı ve sofistlerle ilişki kurduğu biliniyor. Ancak sofistlerin bilgi karşılığında ücret almaları, retorik ve ikna sanatını gerçek bilginin önüne koymaları Sokrates’i rahatsız etti. Ona göre gerçek bilgelik, insanın kendisini tanımasından geçmekteydi. Bu nedenle ünlü “Kendini bil” sözü Sokrates felsefesinin temel taşlarından biri haline geldi.

Sokrates, herhangi bir eser yazmadı. Onun düşüncelerine öğrencileri olan Platon (Eflatun) ve Ksenofon aracılığıyla ulaşıyoruz. Bu eserler sayesinde, onun düşünme yönteminin ve ahlaki yaklaşımlarının çağları aşarak günümüze kadar ulaştığını söyleyebiliriz.

Sokrates’in en önemli katkılarından biri, Sokratik Yöntem olarak bilinen sorgulama tekniğidir. Bu yöntemde Sokrates, karşısındaki kişinin düşüncelerini ardışık sorularla sınar, çelişkileri ortaya çıkarır ve kişinin kendi yanılgılarını fark etmesini sağlar. Amacı küçültmek değil, doğruya birlikte ulaşmaktı. Ona göre bilgelik, her şeyi bilmekten değil, bilmediğini fark etmekten başlardı. Bu yüzden ünlü “Bildiğim tek şey, hiçbir şey bilmediğimdir” ifadesi onunla özdeşleşmiştir.

Sokrates için felsefe yalnızca teorik bir uğraş değildi; hayatın ta kendisiydi. Erdemi bilgiye bağlar, doğruyu bilenin doğru olanı yapacağına inanırdı. Para, şöhret ve güç yerine erdemi ve adaleti öncelerdi. Günlerini Atina sokaklarında dolaşarak gençlerle, zanaatkârlarla ve devlet adamlarıyla tartışarak geçirirdi. Bu tartışmaların ortak amacı, insanların düşüncelerinin temelini sorgulatmaktı.

Sokrates, Peloponez Savaşları sırasında Atina için askerlik de yaptı ve cesur davranışlarıyla tanındı. Fakat ona asıl ünü kazandıran şey, siyaset değil; düşünce dünyasındaki etkisiydi. Yine de bu etkisi zamanla bazı kesimlerin tepkisini çekmeye başladı. Özellikle gençleri “alışılmış değerlere karşı düşünmeye teşvik etmesi” ve devlet otoritesini sorgulatması, muhafazakâr çevreleri rahatsız etti.

Nihayet MÖ 399 yılında Sokrates, “gençleri yoldan çıkarmak” ve “devletin tanrılarına inanmamak” suçlamalarıyla mahkemeye verildi. Dönemin Atina demokrasisinde jüri sistemi vardı ve davayı 500 kişilik bir jüri heyeti karara bağladı. Sokrates, kendini savunduğu ünlü konuşmasında suçlamaları reddetti. İnsanları yanlışa değil, doğruyu aramaya yönelttiğini, bunun Atina için bir görev olduğunu savundu. Fakat çoğunluk onu suçlu buldu ve idam cezasına çarptırdı.

Sokrates’in cezası baldıran zehri içmekti. Öğrencileri ve dostları, onun kaçmasına yardımcı olmak istese de Sokrates bunu reddetti. Yasaların meşruiyetini tanıyıp, bir yurttaş olarak onlara uyması gerektiğini söyledi. Bu tavır, onun düşüncelerine ne kadar sadık olduğunu gösteren en güçlü örneklerden biridir. Ölmeden önce öğrencileriyle son bir kez tartıştı, ruhun ölümsüzlüğü üzerine konuştu ve ardından zehri içerek hayatına son verdi.

Sokrates’in ölümü, yalnızca bir filozofun hayatının sonu değil; düşünce tarihinin dönüm noktalarından biri oldu. Onun idamı, düşünce özgürlüğü ve vicdan hakkı konularında yüzyıllar boyunca tartışılmaya devam etti. Bu olay, Atina demokrasisinin de karanlık bir yüzünü ortaya çıkardı.

Sokrates’in öğretisi, öğrencisi Platon aracılığıyla sistemli bir felsefeye dönüştü. Platon’un kurduğu Akademi, Aristoteles başta olmak üzere pek çok düşünürü yetiştirdi. Böylece Sokrates’in başlattığı sorgulama geleneği, Batı düşüncesinin temelini oluşturdu.

Sokrates’in en belirgin özelliklerinden biri, ahlak felsefesine yön vermesidir. Ona göre insanın amacı erdemli olmaktır ve erdem bilgiyle kazanılır. Kötülük, cehaletten doğar. Eğer biri yanlış bir şey yapıyorsa, bunun nedeni yeterince bilge olmamasıdır. Bu bakış açısı, ahlakı korkuya değil, bilinçli bir seçim ve içsel değerler sistemine bağlar.

Bir diğer önemli düşüncesi de insanın iç sesi, yani “daimonion” kavramıdır. Sokrates, içinde bir tür manevi sesin olduğunu ve bu sesin yanlış bir şey yapacağı zaman onu uyardığını söylerdi. Bu, onun vicdan kavramına verdiği önemi göstermektedir.

Sokrates, dış görünüşüne ve maddi hayata önem vermeyen biriydi. Basit giysiler giyer, servet biriktirmez, çoğu zaman alaycı ve mizahi bir üslup kullanırdı. Tüm bunlar, onu halkla iç içe ve samimi bir figür haline getiriyordu.

Bugün Sokrates, yalnızca Antik Yunan’ın değil; tüm insanlık tarihinin en etkili düşünürlerinden biri sayılıyor. Onun mirası, sorgulayan akıl ve felsefi cesarettir. “Sorgulanmamış hayat yaşanmaya değmez” sözü, onun düşünce dünyasının özetidir. Bu anlayış, modern bilimden hukuka, psikolojiden siyasete kadar pek çok alanda temel bir ilke haline gelmiştir.

Sokrates’in adı, özgür düşüncenin ve entelektüel dürüstlüğün simgesi olarak yaşamaya devam ediyor. Bugün hâlâ onun soruları soruluyor: “Adalet nedir? Erdem nedir? İnsan nasıl yaşamalıdır?” Ve belki de Sokrates’in en büyük başarısı, bu soruların hâlâ canlı kalmasını sağlamasıdır.